/ pl/ Muzeum bursztynu/POZYSKIWANIE BURSZTYNU

POZYSKIWANIE BURSZTYNU

Prawdopodobnie najstarszą i jednocześnie najprostszą metodą pozyskiwania bursztynu jest zbieranie go na plaży. Podczas sztormów bursztyn, który zalega w osadach dennych wyrzucany jest na brzeg razem dużą ilością szczątków organicznych, głównie kawałków glonów morskich i kawałków drewna, tworzących na plażach wały tzw. kidziny. Zanim bursztyn zostanie wyrzucony na brzeg przez chwilę jest toczony w rytm falowania w płytkiej przybrzeżnej wodzie. Można go wtedy wyławiać wprost z wody za pomocą kaszorków – drobniutkich rybackich sieci rozpiętych na obręczach i zamocowanych na długim kiju. Bursztyn w ten sposób pozyskiwany jest również dziś i w miejscach, w których morze zwykle wyrzuca go na brzeg po sztormie często można spotkać zajmujących się tym poławiaczy.


Metodą stosowaną dziś dość powszechnie jest metoda hydrauliczno-otworowa, która pozwala na poszukiwanie bursztynu na południowym pobrzeżu Bałtyku gdzie bursztyn zalega dość płytko w osadach plażowych sprzed kilu tysięcy lat. Za pomocą wysokowydajnych pomp i zespołu węży i rur kieruje się silny strumień wody pod powierzchnię ziemi. Woda wypłukuje zalegające pod ziemią warstwy osadów organicznych, w których znajdują się bryłki bursztynu i unosi je ku powierzchni. Odpływający nadmiar mieszaniny błotno-wodnej jest kierowany do siatki zbierającej, a następnie cały urobek płucze się w solance oddzielając w ten sposób bursztyn od zanieczyszczeń.


Dawniej dość powszechne były kopalnie szybowe. Były to najczęściej małe kilkumetrowe doły w ziemi zabezpieczone drewnianym szalunkiem choć zdarzało się, że przy bogatszym złożu budowano kopalnie z szybami schodzącymi na kilkadziesiąt metrów i rozchodzącymi się promieniście chodnikami bocznymi. Ten typ wydobycia dominował głównie w głębi lądu gdzie dzięki działalności lądolodu skandynawskiego osady niebieskiej ziemi zawierające bursztyn były przenoszone często w postaci wielotonowych brył wtopionych w lód. Dziś metodę tą stosuje się rzadko głównie przy nielegalnym wydobyciu.


Obecnie najwięcej bursztynu wydobywa się stosowaną również dawniej metodą odkrywkową. Kiedyś kopalnie takie były jednak niewielkie natomiast dziś to potężne kombinaty bursztynnicze, które dostarczają około 90% obecnego na rynku surowca. Osady niebieskiej ziemi wydobywane w ten sposób są następnie transportowane do sortowni i przemywane na różnej wielkości sitach. Tak przesegregowane w różne klasy wielkości trafiają na rynek.


W przeszłości duże znaczenie przy wydobyciu bursztynu miało oczyszczanie i udrażnianie morskich torów wodnych i zatok portowych tzw. bagrowanie. Osady podnoszone z dna morskiego przez specjalnie przystosowane do tego statki były przesiewane przez sita częściowo jeszcze na morzu, a potem na lądzie. Nieodnawialność złóż sprawiła, że z czasem nakłady ponoszone przy wydobyciu nie były rekompensowane przez zyski i metody tej zaniechano. Choć oczywiście wykonywane co jakiś czas pogłębianie podejść do portów gromadzi poszukiwaczy bursztynu. Podobnie jak przy poławianiu bursztynu z morza próbują oni odławiać bursztyn z mieszaniny wodno-piaszczystej wypływającej z rur pogłębiarki na ląd.

Filmy